W sztokholmskim ratuszu uhonorowano laureatów tegorocznej edycji Europa Nostra – nagrody uznawanej za odpowiednik Nobla w dziedzinie dbałości o dziedzictwo kulturowe. Podczas uroczystości jako pierwszy do odbioru tego niezwykle prestiżowego wyróżnienia został poproszony Wiesław Zajączkowski, dyrektor Muzeum Archeologicznego w Biskupinie.
– To było duże przeżycie – powiedział tuż po powrocie do kraju. – Odbierałem nagrodę w obecności króla Szwecji Karola Gustawa XVI i jego małżonki Sylwii, korpusu dyplomatycznego, członków kapituły Europa Nostra, członków szwedzkiego rządu. W mojej ocenie medal jest docenieniem naszych dotychczasowych działań służących zachowaniu biskupińskiego dziedzictwa – przebudowy i rozbudowy muzeum, które zrealizowaliśmy dzięki pieniądzom z Unii Europejskiej, działalności edukacyjnej i naukowej. To również – jak sądzę – pośrednia odpowiedź na naszą obronę przed nieprzemyślanymi projektami lokalizacji różnego rodzaju parków rozrywki w pobliżu biskupińskiego rezerwatu. Rola edukacyjna zrekonstruowanego grodu jest w świadomości Polaków, a szczególnie młodzieży trudna do przecenienia. Dlatego też bardzo cieszę się z tej nagrody i wierzę, że pomoże nam ona w pozyskaniu kolejnych funduszy na przebudowę muzeum, tak by jego standardy odpowiadały potrzebom XXI wieku. O tym, czy na to wyróżnienie zasłużyliśmy prezydent Europa Nostra, Henri-Marie-Jean-André de Laborde de Monpezat, będzie mógł przekonać się już niebawem. Podczas bankietu wieńczącego uroczystość zaprosiłem go do odwiedzenia Biskupina.

Nagroda Europa Nostra to Nagroda Unii Europejskiej przyznawana od 2002 roku jako część programu Kultura 2000. To wspólna inicjatywa Komisji Europejskiej i federacji Europa Nostra, której celem jest promowanie dbałości o dziedzictwo narodowe, wysokie standardy jego ochrony i konserwacji, zachęcanie do wspólnej wymiany wiedzy, doświadczeń i poglądów, dotyczących dziedzictwa kulturowego oraz rozszerzenie współpracy w tym obszarze na poziom europejski. Założeniem konkursu jest również umożliwienie szerokiego dostępu do niezwykłych i wybitnych inicjatyw, obiektów i zabytków. Cele te osiągane są poprzez wyrażanie publicznego uznania inicjatywom i najkorzystniejszym rozwiązaniom, tworzonym przez osoby lub organizacje i przyczyniającym się do zachowywania i podnoszenia wartości dziedzictwa kulturowego Europy.

Organizacja Europa Nostra istnieje od 1963 roku i jest europejską federacją stowarzyszeń zajmujących się ochroną dziedzictwa kulturalnego i środowiska naturalnego. Skupia ponad 250 pozarządowych organizacji i 210 organizacji masowych, liczących w sumie 10 milionów członków (związanych z działalnością na rzecz dziedzictwa narodowego) z 45 krajów Europy. Jej siedziba mieści się w Hadze. Głównym celem federacji jest zachęcanie do ochrony i propagowania dziedzictwa kulturowego, promowanie wysokich standardów jakości w obszarze architektury oraz miejskich i wiejskich planów zagospodarowania, a także propagowanie zrównoważonego i trwałego rozwoju obszarów miejskich i wiejskich.

W 2006 roku o nagrodę ubiegało się 158 inicjatyw. Spośród nich jury wybrało Biskupin. Muzeum doceniono za bogatą infrastrukturę, umożliwiającą naukowcom z różnych krajów zarówno prowadzenie intensywnych badań i prac eksperymentalnych, jak również wymianę opinii. Wielką pracę w przeforsowanie tej kandydatury włożyli również polscy naukowcy – prof. Przemysław Urbański oraz prof. Aleksander Bursche. Dzięki przyznanemu medalowi biskupiński rezerwat dołączył do nielicznej grupy polskich laureatów tej nagrody – parafii św. Jana w Lublinie (nagroda w 2002 r.), Starej Papierni w Konstancinie Jeziornej (2003) i dr Anny Sulimowskiej-Ociepko oraz Politechniki Śląskiej za pracę doktorską (2005).